KESME İŞARETİ

Kesme işaretinin görevlerini görmek için aşağıdaki açıklamaları okuyunuz.

KESME İŞARETİ NERELERDE KULLANILIR?

Özel Adlara Gelen Çekim Ekleri Kesme işaretiyle Ayrılır.

Türkiye’nin, Minnoş’a, Yılmaz’da,

Samanyolu’na,

Yükselme Dönemi’nin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’na,

Avrupa Birliği’nde,

Kanun’un 2’nci bendi, Yönetmelik’in 5’inci maddesine göre… vb.

Özel ada gelen çekim eklerinin ayrılmasında kullanılacak kesme işareti parantezli bölümden önce gelir.

Yunus Emre’nin (1240? -1320)

Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:

Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, İstanbul Lisesinin, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin 2’nci Oturumunda; Mavi Köşe Bakkaliyesinden vb.

Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz:

Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Hristiyanlığın, Atatürkçülüğün vb.

Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir. Söyleyişte görülen bu durum yazıda gösterilmez.

Unvan, Saygı, Makam, Rütbe gibi Sözler Bir Adla Birlikte Kullanıldığında ya da Özel Adın Yerine Kullanıldığında Bu Sözcüklere Gelen Çekim Ekleri Kesme İşaretiyle Ayrılır.

Fatih Bey’e, Nazlı Hanım’ın, Türk Dil Kurumu Başkanı’na… vb.

Büyük Harflerle Yazılan Kısaltmalardan Sonra Gelen Çekim Ekleri Kesme İşaretiyle Ayrılır.

TDK’nin, THY’de, SSK’nin

Sayılara Gelen Çekim Ekleri Kesme İşaretiyle Ayrılır.

3’te, 8’in

Eklere Gelen Çekim Ekleri Kesme İşaretiyle Ayrılır.

Bu cümlede –ce’nin görevi eylemi ad yapmaktır.

Harflere Gelen Çekim Ekleri Kesme İşaretiyle Ayrılır.

A’dan z’ye kadar her şeyi hesaplayın.

Düşen Ünlü Harflerin Yerine Kesme İşareti Kullanılır.

Karac’oğlan, (Karacaoğlan),

n’eylersin…

Ne’n var tatlım?

Güzelliğin on par’etmez.

Anlam Karışıklığına Yol Açma İhtimali Olan Sözcüklerde, Anlamı Netleştirmek için Kullanılır.

Tavan’ın rengi, tava’nın rengi

Bana a’yı göster, bana ay’ı göster, bana ayı göster

Kadın bana elma’sını verdi. Kadın bana elmas’ını verdi.

Öğretme’nin keyfi, öğretmen’in keyfi